segunda-feira, janeiro 07, 2013

pardelas e furabuchos

O nome galegoportugués pardela, transferido tamén ao castelán culto e popular, ten unha ampla distribución como vernáculo en Galicia. O nome furabucho é menos coñecido,  citándose en Caión, Camariñas, Laxe, Noia, Portosín, Muros e Ézaro, polo menos [1]. Tamén é utilizado na lingua estándar de Portugal e Brasil, baixo a forma fura-buxo e fura-bucho. Non dispomos de datos concretos sobre a identificación das diferentes especies no galego popular, pero nas listas técnicas furabuchos foi iniciamente reservado para Puffinus mauretanicus e especies similares. En Portugal fura-bucho úsase para P. mauretanicus, P. puffinus e yelkouan, sendo o modelo que nos parece recomendable para o galego común. En Brasil fura-buxo ou fura-bucho aplícase a Pterodroma, Puffinus e outras aves mariñas afíns, pero outros nomes parecen ter maior uso estándar  recente, por exemplo bobo para Puffinus. Como conclusión, e de acordo coa tradición recente en galego consideramos pardela como a voz xeral, e furabuchos a forma particular para Puffinus puffinus, Puffinus mauretanicus e Puffinus yelkouan.  


Coñecemos os seguintes nomes populares para as pardelas en Galicia, da obra de M. C. Ríos Panisse:curricacho, curuxó, pardela, furabocho, furabochos, furabuchos, sanmartín (nome de morfoloxía castelá), taralou e torolou. Creo que curoxó, taralou e curricacho poden ser  onomatopeicos, polo menos de Puffinus gravis.

Francisco Bernis citou tamén popularmente en Galicia pichoneta para Puffinus mauretanicus/puffinus e nós rexistramos tamén martina (nome con certeza de orixe vasca en galego, pois é forma usada en certos portos guipuscoanos, á vez que o sufixo -ina delata a orixe externa).

Porén, hai escasos datos sobre adscricións específicas. Agradecemos pois comentarios sobre nomes, lugares e especies. A foto correspóndense cunha pardela cincenta (Calonectris diomedea) fotografada arredor das illas Baleares.



[1] Ríos Panisse, M. del C. (1983). Nomenclatura de la fauna y flora marítimas de Galicia.II. Mamíferos, aves y algas. Verba, Anexo 19.

Sem comentários: