segunda-feira, novembro 20, 2006

úbalos e pincaouros

Úbalo e pincaouro son dous nomes que denominan hoxe o Carduelis spinus, un belo paxariño granívoro, da familia do xílgaro e do canario. É moi abundante en inverno, vése con frecuencia na beira dos ríos de Galicia, alimentándose das "piñas" dos amieiros. Como ave norteña que é, só permanecen a criar algúns, de forma irregular, en piñeirais serráns de Galicia ou nalgunhas montañas frías, mentres que a maior parte volve ao centro e N de Europa na primavera.
Pincaouro é a forma que dá como preferente a Real Academia Galega...supoñemos!.. pois o gran dicionario normativo oficial está por facer ! (só se fixo un pequeno dicionario hai uns anos). A voz vén no dicionario galego-castelán RAG-Barrié De la Maza, para traducir o castelán lúgano. Tomando un dicionario de común uso, como o Dicionario Xerais da Lingua, non vén forma algunha para este paxaro, como tampouco vén na versión de 2004 do Vocabulario Ortográfico da Lingua, da RAG.
Curiosamente a "Real Academia de la Lengua Española" só admite lugano, en troca da forma esdrúxula hoxe dominante neste idioma.
Pincaouro procede de pinca (=penca, pinta) e ouro, seguramente polas belas cores amareladas na cola e cabeza, especialmente dos machos. Úsase popularmente en Galicia no NW da provincia da Coruña, polo menos, aínda que os autores que o recolleron (filólogos e algún ornitólogo) adscribírono tamén a aves semellantes, como o verderolo ou o xílgaro (ambos os dous con PINTAS DE OURO). Na guía das aves de Galicia, de X. R. Penas Patiño e C. Pedreira, Ed. Bahía, de 1990, vén pincaouro, que é con certeza, a fonte do dicionario castelán-galego anteriormente citado. Outro día falaremos da voz úbalo, proposta por nós, e doutros nomes populares citados en Galicia para a especie.

Sem comentários: