capudres e cancereixos

Confeso publicamente unha certa fixación cos ambientes naturais fríos e frescos. As miñas dúas árbores preferidas son o bidueiro (Betula alba) e o capudre (Sorbus aucuparia), que son frecuentes nas zonas máis altas e frías da Galiza. O Sorbus aucuparia  ten nomes diferentes en galego e en portugués. En Portugal é moi escaso, sendo denominado nos libros tramazeira ou, menos habitualmente, cornogodinho.

Procurei os nomes da especie en Galiza e atopei en internet a interesante publicación "Fitotoponia Galega" de Gonzalo Navaza, que pode baixarse da rede libremente (ao día de hoxe). Nela figuran os seguintes nomes da especie: cancereixo, cornabude, capudre (capudrio), escornacabras e escornabois, recollidas polo crego ilustrado Padre Sarmiento. A este acrecentamos carnabudo, recollido polo etnobotánico Emilio Blanco na súa tese sobre os usos tradicionais das plantas do Courel (Lugo).  Tamén se recolle no libro de Navaza sorbeira, pero de acordo coa descrición dos dicionarios debe ser nome en Galiza dunha especie de groselleiro (Ribes sp). e non do Sorbus.

De todos estes nomes o que máis fortuna tivo na lingua escrita galega foi capudre, variante característica, polo menos, dos Ancares lucenses. Capudre debe usarse tamén en área asturleonesas próximas, pois téñoo visto en folletos sobre Laciana (comarca onde se sitúa Villablino) e no dicionario asturiano on-line do xornal La Nueva España aparece caputre como voz  usada no "Occidente". En varios concellos asturianos aparecen ademais voces similares (capudu, capurrio, capudru).

: